บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นความรู้เกี่ยวกับ “การสถาปนาพระยศ” โดยอ้างอิงจากการสถาปนาในอดีตที่เคยมีมา ไม่มีเจตนาอื่นใดทั้งสิ้น
เป็นที่ทราบกันดีว่า…เมื่อพระเจ้าอยู่หัวพระองค์ใหม่ขึ้นครองราชสมบัติ การนับเชื้อพระวงศ์ทางสายพระโลหิตก็จะย้ายจากสายของพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศมาที่สายของพระเจ้าอยู่หัวพระองค์ใหม่แทน ซึ่งจะทำให้มีการเปลี่ยนแปลงหรือมีการสถาปนา “พระราชอิสริยยศใหม่” โดยมีหลักเกณฑ์ดังนี้
1.พระราชบุพการีในพระเจ้าอยู่หัวพระองค์ใหม่
ซึ่งก็คือ สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ พอเข้ามาในรัชกาลใหม่นั้นพระองค์มีฐานะเป็นพระชนนีหรือแม่ของพระเจ้าอยู่หัวดังนั้นพระองค์จะได้รับการถวายพระราชอิสริยยศขึ้นเป็น "สมเด็จพระศรี(รอชื่ออย่างเป็นทางการ)บรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง" ออกพระนามโดยย่อว่า "สมเด็จพระพันปี"
หมายเหตุ : ผู้ที่จะขึ้นไปถึงยศพระพันปีหลวงนี้จะต้องมีหลักเกณฑ์ที่ว่าเป็นพระอัครมเหสีในพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลก่อนแลเป็นแม่ในพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบัน
2. พระราชโอรสและพระราชธิดา
เนื่องจากพระราชโอรสและพระราชธิดาของพระเจ้าอยู่หัวพระองค์ใหม่ล้วนแต่ประสูตินอกเศวตฉัตรทั้งสิ้น ดังนั้น ในรัชกาลก่อน พระราชโอรส และพระราชธิดาเหล่านี้จะมียศเป็น “พระเจ้าหลานเธอพระองค์เจ้า” กันทั้งสิ้น เมื่อเปลี่ยนรัชกาลก็จะได้รับการอวยยศขึ้นเป็น “พระเจ้าลูกเธอ” โดยทันที
[ads]
3. พระเชษฐภคินีและพระขนิษฐา
เจ้านายชั้นนี้จะได้รับการปรับเปลี่ยนเป็น “สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้าหญิงอุบลรัตนราชกัญญาฯ” (หากมีการพระราชทานคือฐานันดรศักดิ์) และ “สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอเจ้าฟ้าหญิงจุฬาภรณวลัยลักษณ์ฯ”
4.หลานเธอที่มิใช่สายตรงในรัชกาลใหม่นี้
หลานเธอที่มิใช่สายตรงติดมาแต่ครั้งแผ่นดินพระเจ้าอยู่หัวภูมิพล 2 พระองค์ คือ พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริภาฯและพระเจ้าหลานเธออาทิตยาทรฯ
เมื่อเปลี่ยนมารัชกาลใหม่ หลานเธอเหล่านี้ก็จะกลายเป็น "พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์” และ “พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าอทิตยาทรกิติคุณ"
**ยศพิเศษ1**ตามธรรมเนียมแล้วจะไม่มีการลดพระราชอิสริยยศของเจ้านายในพระราชวงศ์ถึงแม้จะเปลี่ยนรัชกาลแล้วก็ตาม คือ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ซึ่งพระราชอิสริยยศนี้สูงส่งที่สุดของเจ้านายฝ่ายในแล้ว
**ยศพิเศษ2** คือ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดา มาตุในอดีตเจ้านายพระองค์นี้ผ่านการเป็นพระวรชายามาก่อนแล้วถึงเป็นพระวรราชาทินัดดามาตุในภายหลัง ดังนั้น เมื่อเปลี่ยนมาเป็นสมัยพระเจ้าอยู่หัวพระองค์ใหม่ทำให้พระองค์ย่อมไม่ได้อยู่ในฐานะแม่ของหลานกษัตริย์พระองค์เก่าแต่เป็นพระชนนี หรือแม่ของพระราชธิดาพระองค์ใหญ่ในรัชกาลปัจจุบัน ดังนั้น ยศนี้จึงเป็นเรื่องยากที่อธิบายออกมาได้
อย่างไรก็ตาม ต้องรอประกาศคำสถาปนาอย่างเป็นทางการ ซึ่งขึ้นอยู่กับพระบรมราชวินิจฉัย เป็นการส่วนพระองค์
ขอบคุณข้อมูลดีๆจาก คลังประวัติศาสตร์ไทย
[ads=center]
- ไม่สามารถใส่ชื่อเว็บไซต์ใด ๆ ก็ตาม ลงในช่องแสดงความคิดเห็น
- ระบบสามารถรับข้อความ ได้สูงสุดเพียง 2,000 ตัวอักษร ต่อหนึ่งครั้ง
- ผู้ดูแลเว็บไซต์ จะลบข้อความที่ไม่เหมาะสม และข้อความโฆษณาสินค้า หรือบริการ