หากเข้าไปใช้บริการเติมน้ำมันในปั๊ม 1 ในคำเตือนที่หลายคนมักจะจำได้ขึ้นใจเพื่อเซฟชีวิตตัวเองก็คือ "ปิดโทรศัพท์มือถือ" ในจุดนี้เองคนส่วนใหญ่ต่างก็พากันเข้าใจกันว่าสัญญาณมือถืออาจทำให้เกิดประกายไฟได้ ยิ่งมีข่าวอัคคีภัยในปั๊มเพราะมือถือ ยิ่งแน่ใจกว่าเดิมว่า มือถือคือสิ่งอันตรายของปั๊มจริงๆ
แต่ความจริงแล้ว สิ่งที่เป็นอันตรายต่อปั๊มมาจากสัญญาณมือถือ หรืออะไรจากมือถือกันแน่? อ.เจษฎา เด่นดวงบริพันธุ์ อาจารย์ประจำคณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ ได้ชี้แจงไว้ในเฟซบุ๊กJessada Denduangboripant ดังนี้
——————-
"สัญญาณโทรศัพท์มือถือ ไม่สามารถจุดไฟได้ครับ"
โพสต์นี้ ขัดกับความเชื่อคนเกือบทุกคนในสังคมไทยแน่ๆ แต่เนื่องจากเช้านี้มีสื่อมาสัมภาษณ์เยอะ พอๆ กับที่มีถามมาหลังไมค์ จากกรณีคลิปมอเตอร์ไซค์ไปเต็มน้ำมัน แล้วอยู่ก็ไฟลุกท่วม (ดูรูปประกอบ) โดยเชื่อว่าเกิดจากการที่โทรศัพท์เข้าพอดี แล้วสัญญาณโทรศัพท์ทำให้เกิดประกายไฟ เหมือนอย่างที่มีป้ายห้ามๆ กันตามปั้มว่าห้ามใช้โทรศัพท์มือถือในปั๊มน้ำมัน
ออกตัวก่อนว่าผมเองก็พยายามทำตาม "ป้ายห้ามใช้มือถือในปั๊ม" นี้นะ แต่ก็คิดว่าต้องเคลียร์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ให้ถูกต้อง ว่าเรื่องนี้มันเป็นแค่ความเชื่อตามๆ กันมาเท่านั้น ออกจะ pseudo science ซะด้วย ไม่ได้มีหลักฐานยืนยันว่าเคยมีเหตุการณ์ "โทรศัพท์ในปั๊ม แล้วไฟไหม้" เกิดขึ้นจริงด้วยซ้ำ
ความเชื่อนี้มันเริ่มจากข่าวลือเตือนภัย ผ่านฟอร์เวิร์ดอีเมล์ ที่เผยแพร่ในเน็ตตั้งแต่ 1999 ในอินโดนีเซีย แล้วสื่อในไทย (เช่น บางกอกโพสต์) และต่างประเทศก็โหมกระจายกันไป จนเชื่อกันจริงจัง ทั้งที่ในทางเทคนิคแล้ว การใช้โทรศัพท์มือถือในปั้มน้ำมัน ไม่ได้จะไปก่อให้เกิดเพลิงไหม้ได้ เนื่องจากว่าพลังงานจากคลื่นวิทยุที่ปล่อยจากโทรศัพท์นั้นมีค่าต่ำมาก ไม่สามารถจะก่อให้เกิดความร้อน-ประกายไฟใดๆ ที่จะไปทำให้ไอน้ำมันลุกติดไฟได้ (ไม่เหมือนกับการสูบบุหรี่ หรือจุดไม้ขีด ในปั๊ม)
ในหลายๆ ประเทศมีการรายงานถึงกรณีที่เชื่อว่าไฟไหม้ในปั๊มน้ำมันจากการใช้โทรศัพท์มือถือ แต่พอไปสืบสวนแล้วก็ไม่พบว่าเป็นเช่นนั้น … ถ้าจะเกิดปัญหาใดๆ ขึ้นได้จากการใช้มือถือในปั๊ม ก็มีเพียงแค่ว่าโทรศัพท์อาจจะบังเอิญตกหล่น แบตเตอรี่บังเอิญหลุดกระเด็น บังเอิญกระแทกพื้น บังเอิญเกิดประกายไฟ บังเอิญ… ฯลฯ จนไปทำให้ไอน้ำมันลุกไหม้ (แต่จริงๆ ก็ไม่เคยมีรายงานการเกิดเหตุการณ์เช่นนี้)
เอาเข้าจริงๆ แล้ว ผลการวิเคราะห์ขององค์กรต่างๆ ด้านความปลอดภัยในการใช้น้ำมัน ได้สรุปไปในทางเดียวกันว่า การลุกติดไฟระหว่างเติมน้ำมันนั้น ไม่ได้เกิดจากการใช้โทรศัพท์มือถือ แต่เกิดจาก "ไฟฟ้าสถิต" จากมือของผู้เติมน้ำมันนั้นเอง .. ซึ่งเรื่องนี้ต่างหาก ที่จะต้องให้ความรู้กัน และรณรงค์ป้องกัน
เมื่อไม่เชื่อ ก็ต้องพิสูจน์ รายการดังอย่างMythbusters ได้เคยทดลองพิสูจน์เรื่องนี้ถึงสองรอบ แล้วได้คำสรุปชัดเจน โทรศัพท์มือถือไม่สามารถจุดไฟน้ำมันเชื้อเพลิงได้ แม้จะใส่ไว้ในถังที่เต็มไปด้วยไอระเหยของน้ำมันผสมกับอากาศให้ติดไฟได้ง่ายก็ตาม … ความเสี่ยงจริงๆ คือการที่คนขับรถมีไฟฟ้าสถิตตามร่างกาย และไม่ได้คายประจุไฟฟ้าเสียก่อน (ด้วยการสัมผัสกับโลหะ เช่น ตัวถังรถ) ก่อนที่จะเติมน้ำมัน (ในเมืองนอก คนขับจะเป็นคนเติมน้ำมันเอง)
ดูคลิปรายการMythbusters ตอนที่ว่านี้ได้
[embedyt] http://www.youtube.com/watch?v=uw6-PhvcS3M[/embedyt]
แล้วสรุปว่า รถมอเตอร์ไซค์คันนั้นไฟไหม้ระหว่างเติมน้ำมันได้อย่างไร ถ้าดูเนื้อข่าวจริงๆ (ด้านล่าง) จะเห็นว่าไม่มีใครยืนยันได้ว่ามีโทรศัพท์โทรเข้ามาจริงอย่างที่อ้าง และยังมีการพบว่ามือถือเครื่องนั้นกำลังชาร์จไฟกับเพาเวอร์แบงค์อยู่ด้วย … ถ้าไม่เกิดไฟฟ้าสถิตขึ้นจากมือเด็กปั๊ม (เพราะประเทศไทยนั้นร้อนชื้น มักจะไม่เกิดปัญหานี้เหมือนในประเทศเขตหนาว) เจ้ามือถือชาร์จไฟเพาเวอร์แบงค์เนี่ย ยังดูจะน่าสงสัยกว่าเลยในสายตาผม
อ่านข้อมูลเพิ่มเติมในhttp://www.snopes.com/autos/hazards/gasvapor.asp
และ http://www.amta.org.au/pages/Exploding.petrol.stations
รายการเมกาเคลฟเวอร์ ทางช่อง9 ก่อนนี้ ก็เคยทดลองเอาโทรศัพท์เป็นร้อยเครื่องวางไว้ในรถ แล้วราดน้ำมันเบนซินจนท่วมรถ จากนั้นก็โทรเข้าพร้อมๆกันทุกเครื่อง ปรากฎว่าไม่สามารถทำให้ไฟติดได้เลย ในรายการยังมีตัวเลือกนึง คือ เสื้อผ้าไนล่อน ที่ทำให้เกิดประกายไฟได้
ดูคลิปรายการนาทีที่3 เป็นต้นไป
[embedyt] http://www.youtube.com/watch?v=nw34ESMsiNM[/embedyt]
ซึ่งการทดลองแบบเดียวกันในรายการBrianiac ก็ยืนยันว่าสัญญาณโทรศัพท์มือถือ หรือแม้แต่การสั่นของมัน ก็ไม่อาจทำให้ไฟลุกไหม้ได้ แต่เสื้อไนล่อนน่ากลัวกว่าที่ทำให้เกิดไฟฟ้าสถิตได้
[embedyt] http://www.youtube.com/watch?v=QkJdaU92Ln8[/embedyt]
เลยน่าคิดว่า ถ้าดูจากในคลิปมอเตอร์ไซค์ติดไฟนั้น ผู้ชายใส่เสื้อคลุมซึ่งก็อาจทำจากไนล่อน พอยื่นมือไปสัมผัสแถวรถ ไฟฟ้าสถิตที่อยู่ตรงเสื้อก็อาจทำให้เกิดประกายไฟขึ้นหรือไม่
ขอบคุณข้อมูลจาก เฟซบุ๊กJessada Denduangboripant
เรียบเรียงใหม่โดย Thaijobsgov
- ไม่สามารถใส่ชื่อเว็บไซต์ใด ๆ ก็ตาม ลงในช่องแสดงความคิดเห็น
- ระบบสามารถรับข้อความ ได้สูงสุดเพียง 2,000 ตัวอักษร ต่อหนึ่งครั้ง
- ผู้ดูแลเว็บไซต์ จะลบข้อความที่ไม่เหมาะสม และข้อความโฆษณาสินค้า หรือบริการ